“Бу экологик жиноят”. Депутатлар Мурод Назаровнинг таклифига қарши чиқди

17 июль куни Савдо-саноат палатасининг қурилиш соҳасига бағишланган йиғилишида тадбиркор Мурод Назаров Тошкент шаҳрида қурилиш қилаётганларга дарахт кесишга чеклов қўйиш нотўғри эканини, бунинг ўрнига кесиладиган дарахтларнинг ўрнига аввалдан бир неча карра кўп дарахт экилиши кераклигини айтганди. Бу эса кўплаб муҳокамаларга сабаб бўлмоқда. Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари ҳам тадбиркорнинг бу таклифига муносабат билдирмоқда.

Хусусан, Ўзбекистон Экологик партиясидан сайланган депутат Жавлон Абдуллаев дарахт кесишга мораторий бежизга эълон қилинмаганини айтиб чиқди. Унинг фикрича, агар мораторий жорий этилмаганида, бугунги кунда Тошкент чўлда қолган бўлар эди. Шунингдек, депутат мораторийнинг аҳамияти жуда катта эканини, айрим ноқонуний дарахт кесиш ҳолатларига қарамасдан, ушбу чора-тадбир туфайли 98 фоиздан ортиқ дарахтларнинг кесилишига йўл қўйилмаганини қайд этган.

“Алоҳида таъкидлаш лозим, сув танқислиги ва глобал иссиқлик каби муаммолар юртимизда кун сайин сезиларли тус олаяпти. Бу ҳолатда келажак авлод учун ҳар бир дарахтни асраб қолишимиз ўта муҳим вазифа ҳисобланади. Битта дарахтни катта қилиб ўстириш учун камида ўн йиллаб вақт, сабр ва доимий парвариш талаб этилади. 

Ҳар бир дарахт кислородни чиқариш орқали ҳавони тозалаши, шовқин даражасини пасайтириши, ҳароратни тартибга солиши, тупроқ эрозиясини олдини олиши каби вазифаларни бажаришини наҳотки девелопер билмаса!?” дейди депутат Жавлон Абдуллаев.

Маълумотларга кўра, жорий йилнинг биринчи олти ойи давомида дарахтларни кесиш бўйича келиб тушган 3 235 та ариза рад этилгани натижасида 453 238 та дарахтни кесишнинг олди олинган. Рад этилган аризаларда кўрсатилган дарахтлар орасида 86 309 таси қимматбахо навларга мансуб экани маълум қилинган.

“Сўнгги пайтларда “қайта экиш” номида кўчирилаётган ёки янги экилган кўчатларнинг аксарияти кўкармаётгани, қуруб қолаётганини жамоатчилик кўриб, кузатиб турибди. Бу каби тадбирлар, табиатни асраш эмас, аксинча, фақат дарахтларни йўқ қилиш орқали экологияни янада ёмон аҳволга солаётганини кўрсатмоқда”, дейди депутат.

Шунингдек, унинг сўзларига кўра, бу каби ёндашув нафақат экологик мувозанатга, балки Ўзбекистон Республикаси қонунчилигида мустаҳкамланган атроф-муҳитни муҳофаза қилиш тамойилларига мутлақо зид ҳисобланади. 

“Агар ҳар ким дарахтни ўз ҳудудидаги тўсиқ сифатида кўриб, уни кесишни “муқобил экиш” билан алмаштирса, бу – табиатга қарши очиқчасига тажовуз, яъни экологик жиноят саналади”, дейди у.

Депутатнинг қайд этишича, ривожланган мамлакатларда ноқонуний кесилган ҳар бир дарахтнинг ҳатто сантиметри учун молиявий жавобгарлик белгиланган — айрим ҳолларда девелопердан ерни қайтариб олишгача борилади, дарахтларни кесиш эмас, хаттоки шикастланган ва қуриб қолиш хавфи остидаги дарахтларни “тирилтириш” бўйича ишлар олиб борилмоқда. Бундай ёндашувлар табиатни муҳофаза қилишда самарали натижа бермоқда. 

“Ўзбекистонда ҳам бу борада кескин чоралар кўриш, қонунчиликка ана шундай таъсирли механизмларни жорий этиш вақти етиб келди. 

Биз, Экопартия депутатлари тадбиркорларнинг бу каби табиатга бешафқат муносабталари ва таклифларига мутлақо қаршимиз. Бу каби чуқур таҳлил қилинмасдан билдирилган таклифлар келгусида табиатга бефарқлик билан ёндашиш ва экологик барқарорликка таҳдид солувчи ҳолатларни келтириб чиқариши мумкин. Шуни қатъий таъкидлаймиз: ҳар қандай ривожланиш, бунёдкорлик ва реконструкция ишлари экологик манфаатлар ҳисобига эмас, улар билан мувозанатда олиб борилиши лозим.

Қонунчилик ташаббуси сифатида реновация лойиҳасини амалга оширишда зарар етказилиши мумкин бўлмаган объект сифатида мораторий эълон қилинган дарахт ва буталарнинг жойлашган жойини қонуний мустаҳкамлашга астойидил харакат қиламиз”, дейди у.

“Юксалиш” умуммиллий ҳаракати раиси, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Бобур Бекмуродов ҳам мораторий муҳокама мавзуси эмаслигини билдирди. 

“Девелопер дарахт кесишни қонунийлаштириш керак, деяпти. Экологлар эса девелоперлар уйларини шаҳардан ташқарида қурсин, деяпти. Нима ҳақиқат эканлигини белгиловчи – бу жамоатчилик. Бугун одамлар шаҳар марказида қурилишлар эмас, яшил ҳудудларни кўпайтириш тарафдори. 

Битта чинор бироз соя бериши учун 7-10 йил вақт керак. Таклиф бераётган девелопер шунча йил олдин дарахт экиб, боғ яратдими?” дея савол қўйган депутат.