Коинотда яшаш мумкин бўлган ҳудудлар аниқланди – тадқиқот

“Оқ миттилар” (кўпчилик юлдузларнинг эволюциясидаги охирги босқич) узоқ вақт давомида ҳаёт мавжуд бўлиши учун жуда совуқ деб ҳисобланган. Бироқ Оклахома университети олимларининг янги тадқиқоти шуни кўрсатдики, бундай объектларнинг айримлари муҳитнинг совишини узоқ муддатга – 10 миллиард йилгача секинлаштириши мумкин. Бу эса уларнинг атрофидаги сайёралар аввал ўйланганидан анча узоқ вақт яшашга яроқли бўлилиши мумкинлигини англатади. Бу ҳақдаги тадқиқот “arXiv” порталида эълон қилинди.

Нашрнинг ёзишича, у билан боғлиқ сир неон-22 га (неон элементининг изотопи) боғлиқ. У углерод ва кислороддан кейин “оқ миттилар” ички қисмида энг кўп тарқалган элемент ҳисобланади. Агар унинг улуши масса бўйича камида 2,5 фоизни ташкил этса, ядронинг ичида “дистилляция” жараёни бошланади. Кристаллашаётган соҳалар неондан узоқлашиб енгиллашади, юқорига кўтарилиб эрийди ва улкан миқдорда гравитацион энергия ажратади.

Олимлар Hypatia каталогидаги қарийб 4 минг юлдуз эволюциясини моделлаштириб, натижаларни Gaia космик телескопи кузатувлари билан солиштирган. Маълум бўлишича, массив “оқ миттилар”нинг тахминан 6 фоизи ҳақиқатдан ҳам совишини секинлаштиради ва ёрқинлик диаграммаларида хос тўпланиш – шундай аталувчи Q-шохни ҳосил қилади. Уларнинг ҳақиқий ёши ёрқинлигига қараганда анча катта бўлиб чиқади.

Бундай “музлаб қолган” космик объектлар энг кўп галактиканинг марказига яқин ҳудудларда учрайди, чунки у ерда металл миқдори юқори бўлган юлдузлар кўпроқ ва шунга мос равишда етарли миқдорда неон-22 йиғилиш эҳтимоли ҳам катта. Сомон йўлининг чекка қисмларида эса улар деярли саккиз баравар камроқ учрайди.

Тадқиқот муаллифларининг фикрича, “оқ миттилар” ҳаётни излаш учун анча истиқболли номзод объектлар. Уларнинг яшаш зоналари барқарор ва узоқ муддатли, потентсиал сайёраларнинг орбитаси эса юлдуздан узоқроқда жойлашган бўлиб, бу кучли гелгит кучларининг вайронкор таъсирини камайтиради.

“Оқ миттиларни” биз одатда юлдузларнинг ўлик қолдиқлари сифатида қабул қиламиз, аммо аслида айнан улар ҳаёт мавжуд бўлиши учун энг узоқ муддатли ва ишончли шароитларни таклиф қилиши мумкин”, дейди тадқиқотчилар.