Илк бор сунъий Қуёш тутилиши намойиш қилинди

Олимлар Ер орбитасида ҳаракатланаётган иккита сунъий йўлдош ёрдамида моделлаштирилган сунъий Қуёш тутилиши қандай кўринишини илк бор намойиш қилди. Бу ҳақда Европа космик агентлиги хабар берди.

Қайд этилишича, бу астрономик ҳодиса Қуёшнинг юқори фаоллиги даврида ерда жойлашган технологиялардаги узилишларни ўрганиш мақсадида яратилган. Қуёш тутилишини моделлаштириш жорий йил март ойида илк бор амалга оширилган. Ўшанда “Синов-3” миссиясининг иккита космик кемаси бир-биридан 150 метр масофада учиб ўтган. Шу билан бирга, сунъий йўлдошлар бир неча соат давомида ўзаро жойлашувини миллиметр аниқликда сақлаб турган.

Натижада қурилмалардан бири бошқасининг кўз ўнгида Қуёшни тўсиб, унинг оптик ускуналарига саккиз сантиметрли соя туширган. Шу орқали олимлар Қуёш тожининг – юлдуз атмосферасининг ёруғлик билан ёритилмаган ташқи қисмининг тасвирини олишга муваффақ бўлган.

“Тожни кузатиш Қуёш шамолини – космосга узлуксиз тараладиган заррачалар оқимини аниқлаш учун ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Бу, шунингдек, Қуёш ҳар куни деярли чиқариб юборадиган заррача портлашлари – коронал масса чиқарилиши жараёнларини тушуниш учун зарур”, дея изоҳ берган олимлар.

Уларнинг сўзларига кўра, Қуёш системасининг марказий юлдузининг бу фаоллиги Ерда қутб ёғдуларини келтириб чиқариши мумкин, аммо замонавий технологиялар учун ҳам хавф туғдиради. Қуёшнинг юқори фаоллиги Ерда алоқа, энергия узатиш ва йўналиш тизимларида узилишларга сабаб бўлиши мумкин.

Сунъий соялаштириш туфайли тадқиқотчилар Қуёшда илгари анъанавий усуллар билан кўриш мумкин бўлмаган кўпроқ деталларни кузатишга муваффақ бўлган.

“Илк маълумотларни қўлга киритиш ҳайратланарли даражада ҳаяжонли бўлди. Бу бошқа ўлчовлар билан бирга бизнинг ўз юлдузимиз ҳақидаги қадимий саволларга жавоб топишимизга хизмат қилади”, деди лойиҳа олими Жо Зендер.

Олимларнинг тушунтиришича, табиий Қуёш тутилишлари йилига тахминан бир марта юз берса, сунъий тутилишларни ҳар 19,6 соатда қайта ташкил қилиш мумкин. Бундан ташқари, сунъий йўлдошлар астрономик ҳодисани олти соатгача узайтира олади, табиий тутилишлар эса атиги бир неча дақиқа давом этади.

“Биз ҳали қурилмани ишга тушириш босқичидамиз, бироқ биз парвознинг аниқ синхронлашувига эришдик. Айнан шу бизга миссиянинг илк суратларини олишга имкон берди ва бу суратлар, шубҳасиз, илмий ҳамжамият учун катта аҳамиятга эга бўлади”, деди лойиҳа раҳбари Дамиен Галано.