Коррупцияга қарши курашда «Хитой усули» қўлланса-чи?

Кеча, 17 июнь куни Президент Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги анжуманлар залида Ўзбекистон Бош прокурори ўринбосари Эркин Йўлдошев ва бош прокуратура матбуот хизмати раҳбари Сурайё Раҳмонова иштирокида журналистлар билан очиқ мулоқот бўлиб ўтди.

Тадбирда асосий гап сўнгги йилларда коррупцияга қарши курашиш соҳасида амалга оширилаётган ишлар хусусида бўлди. Бу иллатга қарши курашишда «Хитой усулини» (бу давлатда коррупцион жиноятлар учун ўлим жазоси берилади) қўллаш хусусидаги саволга Эркин Йўлдошев қуйидагича жавоб берди:

«Жиноят қонунчилигига коррупцион жиноятлар учун фавқулотда жазо сифатида ўлим жазосини белгилаш билан коррупция ҳолатларига тўлиқ барҳам бериб бўлмайди. Хитойда қандай жазо берилиши бу шу давлатнинг ички иши.

Ўзбекистон Республикаси Жиноят қонунчилиги инсонпарварлик тамойили билан алоҳида ажралиб туради. Бизнинг қонунчилигимизда ҳам ўлим жазоси қўллаш бор эди. Қонунларни қуллашнинг узоқ йиллик тажрибасидан келиб чиқиб, бундай қатиққўллик шахсни кайта тарбиялашда етарлича самара бермади. Айрим ҳолатларда инсон ҳуқуқларини тузатиб бўлмас даражада паймол этилишига ҳам олиб келгани учун бу амалиётдан воз кечилган.

Жазо ва бошқа ҳуқуқий таъсир чораларида азоб бериш ёки инсон қадр-қимматини камситиш бўлмаслиги керак.

Тўғри, ўрни келганда қаттиққўллик ҳам керак. Коррупцияни олдини олиш ишларида эътиборни қайси йўналишда кучайтириш керак, қандай қўшимча чоралар кўриш зарурлиги доимий таҳлил қилиниб, қонунга ўзгаришлар ҳам киритилмоқда. Масалан, Ўзбекистон Республикасининг 14.04.2014 йилдаги Қонуни билан Жиноят кодексининг пора берганлик (211-модда) ва пора олиш-беришда воситачилик қилганлик (212-модда) учун жиноий жавобгарлик кескин кучайтирилди. Яъниким, мазкур жиноятлар «унча оғир бўлмаган жиноятлар тоифаси»дан «ўта оғир турдаги жиноятлар тоифаси»га ўтказилиб, 15 йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазолари тайинланиши кўзда тутилган.

Асосий қоида шуки, озодликдан маҳрум қилишдек жазо чораси ҳам жиноятлар профилактикаси жараёнининг бир-бирини тўлдирувчи, ўзаро боғлиқ бўғинларидан бири бўлиб қолиши керак».